АУРУХАНАДА БОЛУ КЕЗЕҢІНДЕ

НАУҚАСТАР МІНДЕТТІ

• Бөлімшеде күн тәртібін, барлық дәрігерлік тағайындауларды және ұйғарылған тәртіпті қатаң орындау.
• Емдеуші дәрігерлер болмаған кезде кезекші персоналдың барлық нұсқауларын орындау.
• Температураны өлшеу, дәрігерлерлік аралап тексеру, дәрі-дәрмектерді тарату және демалыс уақыттарында палаталарда болу.
• Жалпы пайдалану орындарында санитарлық-гигиеналық ережелерді сақтау.
• Емделушілер (қатты науқастардан басқа) төсек жанындағы тумбочкаларды, төсек-орынды, мүкәммалды, ыдыс-аяқты және азық-түлікті өз бетінше таза және тәртіппен ұстауға міндетті.

ЕМДЕУДЕ БОЛҒАН КЕЗІНДЕ

ЕМДЕЛУШІЛЕРГЕ ТЫЙЫМ САЛЫНАДЫ

• Өз еркімен ауруханадан шығуға.
• Демалыс уақытында және 20.00-ден кейін палатадан шығуға.
• Ауруханаішілік инфекцияның таралуының алдын алуға байланысты бөлімшеден бөлімшеге баруға.
• Палаталарда, аумақта темекі шегуге, құмар ойындар ойнауға, спирттік ішімдіктерді ішуге.
• Палаталарда бос төсектердің төсек-орын жабдығы мен жастықтарын пайдалануға.
• Сантехникалық тораптарға әртүрлі гигиеналық заттарды, тамақ қалдықтарын, қағазды және басқа заттарды тастауға.
• Терезелерге әр түрлі тамақ қалдықтарын, темекі тұқылдарын, қағазды, дәрі-дәрмек қаптамасын, бөтелкелерді және т.б. лақтыруға.
• Бөлімше әкімшілігінің рұқсатынсыз бөлімшеге туыстар мен таныстарды кіргізуге.

Жауапкершілік және этикалық нормалар

• Басшылық емделуші мен отбасының құқықтарын сақтауды қорғайды және кепілдік береді.
• Басшылық пациент пен аурухананың мәдени артықшылықтарын ескере отырып, Қазақстан Республикасының заңнамасы аясында пациент пен отбасының құқықтарын түсінеді.
• Аурухананың әрбір қызметкері емделуші мен отбасының құқықтарын және медициналық этиканы құрметтеуге, сақтауға және оған кепілдік беруге, оның ішінде емдеу мен күтім туралы қандай ақпарат отбасы мүшелеріне немесе өзге адамдарға және қандай жағдайларда берілетінін анықтауға міндетті.
• Аурухана басшылығы мен қызметкерлері пациенттерге медициналық көмек көрсету кезінде физикалық, тілдік, мәдени кедергілерді азайтады (Стационарлық пациенттерді қабылдау және амбулаториялық науқастарды қарау ережелерін қараңыз) және пациенттің құқықтарын және пациенттің құқықтарын қорғаудағы өзінің жауапкершілігін білуі тиіс.
• Басшылық аурухана қызметкерлерін этика бойынша ресурстармен қамтамасыз етеді – Этикалық кодексі, әдебиетке қол жеткізу, қызметкерлерді оқыту, кадрлар бөлімінің жыл сайынғы қауіпсіздік мәдениеті сауалнамасын өткізу.
• Қызметкерлер осы Ережелерге сәйкес пациенттің құқықтары мен пациенттің және отбасының құқықтарын сақтаудағы өз рөлін білу керек.
• Осы Ережемен аурухана жұмысының барлық салаларында этикалық-күрделі мәселелерді шешу механизмі анықталған -операциялық және бизнес-процестер, маркетинг, пациенттерді қабылдау, аудару, шығару, кәсіби және өзге де мүдделер қақтығысын жария ету, мүдделер қақтығысы кезінде медициналық ұйымды басқаруды және иеленуді жария ету.
• Басшылық этикалық-күрделі мәселелерді шешу тетігін қамтамасыз етеді және шешім қабылдау кезінде ауруханада этика мен деонтологияның сақталуына, этикалық, қаржылық, моральдық, құқықтық нормалардың орындалуына ықпал етеді және пациенттің құқықтарын қорғайды.
• Аурухана тұрғындар мен пациенттердің мәдени нормаларын ескере отырып, медициналық көмек көрсету кезінде этикалық нормалар мен заңнаманың сақталуын қамтамасыз етеді. Даулы мәселеде заңнама талабы басым.
• Пациенттердің құқықтарын қорғауды денсаулық сақтау органдары, ұйымдары, сондай-ақ қоғамдық бірлестіктер өз құзыреті шегінде жүзеге асырады.
• Этикалық және күрделі мәселелерді шешу үшін кез-келген қызметкер тікелей өз басшысына немесе жоғары басшылыққа жүгіне алады, сонымен қатар аурухананың тиісті комиссиясына (мысалы, емдеу-бақылау комиссиясы, тәртіптік комиссия, этикалық комиссия) жазбаша түрде жүгіне алады.
• Медициналық көмек көрсету кезінде этикалық-күрделі мәселелер комиссиямен (басшылықтың қатысуымен консилиум) шешіледі.
• Медициналық көмек көрсету кезінде пациенттерге кемсітушіліксіз тең қарым-қатынасқа және жұмысқа орналасу кезінде және одан әрі жұмыста қызметкерлерге әділ қарым-қатынасқа кепілдік беріледі.
• Аурухана пациенттерге иелері (басқарушы орган) туралы ақпаратты және мүдделер қақтығысы бар болса жария етуі тиіс.
• Аурухана көрсетілетін қызметтер туралы шынайы ақпарат береді. Медициналық ұйымға түскен кезде пациентке өзіне медициналық қызметтер көрсететін адамдардың аты-жөні мен кәсіптік мәртебесі туралы, сондай-ақ медициналық ұйымның ішкі тәртібінің қағидалары туралы мәліметтер берілуге тиіс.
• Медициналық көмек пациенттің хабардар етілген ерікті келісімін алғаннан кейін көрсетілуге тиіс.
• Аурухана қызметтер үшін төлем шоттарын дұрыс есептейді және қаржылық мүдделердің медициналық көмектің сапасынан басым болуына жол бермейді.
• Этикалық – күрделі мәселелер мен жанжалдар уақтылы және тиімді шешіледі.
• Персонал өзін-өзі бағалау мен пациенттің маңыздылығына қатысты күтімді құрметпен ұсынады.
• Персонал пациенттің құндылықтары мен сенімдеріне қатысты күтімді құрметпен ұсынады.

Емделушілердің құқықтары

• Пациенттің құқықтары жалпы аймақтарда – қабылдау бөлімшесінде, стендтерде және т.б. қолжетімді болуға, сондай-ақ пациентке жазбаша түрде жадынама немесе брошюра немесе пациент палатасындағы папка түрінде берілуге тиіс.
• Әрбір пациент және пациенттің отбасының күтуші мүшесі стационарда болу ережелерін сақтауға міндетті.
• ҚР заңнамасы мен аккредиттеу стандарттары негізінде пациент белгілі бір құқықтарға ие. Емделушінің жеке құқықтары келесідей орындалады:
  • науқасты оқыту жүргізіледі (пациентті оқыту парағы);
  • ауырсынуды бастапқы бағалау (скрининг) барлық пациенттерге жүргізіледі және ауырсынуды бағалау парағында ауырсынуды қайта бағалау жүргізіледі;
  • шағымды немесе жанжалды қайда және қалай білдіруге болатындығы туралы қол жетімді ақпарат және пациенттің қатысуымен уақтылы талдау;
  • шет тілінде сөйлейтін қызметкерлердің тізімі;
  • есту, көру және т.б. коммуникативтік проблемалары бар пациенттерге арналған сурдоаудармашы қызметтері;
  • рухани жалғыздыққа арналған бөлме және т.б.
• Аурухана пациенттердің мүлкін жоғалту мен ұрлаудан сақтау үшін шектеулі жауап береді. Сақтауға берілмеген бағалы заттар үшін аурухана жауап бермейді.
• Дәрігерлер мен мейірбикелер пациенттердің ресми емес жағдайға қатысты үміттерін анықтайды (мысалы, қалқаларды қолдана отырып) және пациенттің ресми еместілікті сақтау бойынша білдірген тілегі барлық тексерулер, сауалнамалар, процедуралар, емдеу және тасымалдау кезінде орындалады. Қалқалар қолданылады, науқастың денесінің жалаңаш бөліктері жабылады.
• Пациенттің медициналық көмектің құпиялылығы мен ресми еместілігіне құқығы заңнамаға сәйкес сақталады. Қызметкерлер заңмен рұқсат етілген жағдайларды және пациенттің немесе оның заңды өкілінің келісімі болған жағдайларды қоспағанда, құпия ақпаратты жария етпейді.Қызметкерлер құжаттамаға, оның ішінде пациенттің деректері бар медициналық құжаттамаға қол жеткізуді шектейді.
• Аурухана пациенттің емдеу процесіне қатысу құқығын, оның ішінде пациенттің аурухана ішінде немесе одан тыс жерде екінші дәрігердің пікірін кедергісіз алу мүмкіндігін қолдайды.
• Пациенттің медициналық көмек алу кезінде ұсынылатын және баламалы емдеу әдістерінің ықтимал қатері мен артықшылықтары туралы деректерді, емделуден бас тартудың ықтимал салдарлары туралы мәліметтерді, емделуші үшін қолжетімді нысандағы диагнозы, емдік іс-шаралардың болжамы мен жоспары туралы ақпаратты қоса алғанда, өз денсаулығының жай-күйі туралы толық ақпарат алуға, сондай-ақ оны үйіне шығару немесе басқа медициналық ұйымға ауыстыру себептерін түсіндіруге құқығы бар.
• Медициналық көмек алу кезінде емделуші тағайындалған дәрілік зат туралы толық ақпарат алуға құқылы.
• Қолдау көрсететін реанимациялық көмектен бас тарту құқығын қоса алғанда, емделуден бас тарту немесе емдеуді тоқтату кезінде пациенттер құқықтары мен міндеттері туралы хабардар етіледі. Бұл ретте пациент немесе пациенттің заңды өкілдері «Пациенттің ұсынылған емдеуден бас тартуы» нысанына қол қояды.
• Егер медициналық ақпаратты беру пациентке пайда әкеліп қана қоймай, оған елеулі зиян келтіреді деп пайымдауға дәлелді негіздер болған жағдайларда ғана ақпарат пациенттен жасырылуы мүмкін. Бұл жағдайда бұл ақпарат пациенттің жұбайына (зайыбына), оның жақын туыстарына немесе заңды өкілдеріне хабарланады
• Денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдарының клиникалық базалары жағдайында медициналық көмек алатын пациенттердің оқу процесіне қатысудан, сондай-ақ емдеу-диагностикалық рәсімдерді жүргізу кезінде үшінші тұлғалардың қатысуынан бас тартуға құқығы бар.
• Некеге тұратын азаматтардың медициналық және медициналық-генетикалық зерттеп-қаралуға құқығы бар

Емделушінің міндеттері

• Емделуші міндетті:
  • өз денсаулығын сақтауға және нығайтуға шаралар қабылдауға;
  • медицина қызметкерлерімен қатынаста сыйластық пен әдептілік танытуға;
  • диагноз қою және ауруды емдеу үшін қажетті барлық ақпаратты дәрігерге хабарлауға;
  • медициналық араласуға келісім бергеннен кейін емдеуші дәрігердің барлық нұсқамаларын мүлтіксіз орындауға;
  • аурухананың ішкі тәртіп ережесін сақтауға;
  • аурухана мүлкіне ұқыпты қарауға;
  • медициналық көмек алу кезінде медицина персоналымен ынтымақтасуға;
  • диагностикалау және емдеу процесінде, сондай-ақ айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулар не оларға күдік туындаған жағдайларда өз денсаулығы жай-күйінің өзгеруі туралы медицина қызметкерлерін уақтылы хабардар етуге;
  • басқа пациенттердің құқықтарын бұзатын әрекеттер жасамауға;
  • бөлімшеден кез келген шығу кезінде медициналық персоналды ескертуге.
• Стационарда болған кездегі бұзушылыққа жатады:
  • қызметкерлерге дөрекі және әдепсіз қарым-қатынас көрсетуі;
  • дәрігердің қабылдауына және процедураға келмеуі немесе уақтылы келмеуі;
  • дәрігердің ұсыныстарын орындамауы, дәрі-дәрмектерді өз қалауы бойынша қабылдауы;
  • емдеуші дәрігердің рұқсатынсыз ауруханадан шығуы.
  • Науқас күтімі бойынша тұлғалар емдеуші дәрігердің рұқсатынсыз түнгі уақытта (22:00-ден 6:30-ға дейін) ғимаратқа кіруге/шығуға болмайды.
• Пациенттердің жоғарыда көрсетілген міндеттері науқас балаға стационарда күтім жасауды тікелей жүзеге асыратын ата-аналарға немесе өзге де адамдарға қолданылады.
• Кодекстің 94-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, емделуші немесе оның заңды өкілі медициналық көмектен бас тартуға құқылы.
• Емделушіге немесе оның заңды өкіліне медициналық көмектен бас тартқан кезде оған қолжетімді нысанда ықтимал салдарлар түсіндірілуге тиіс.
• Медициналық көмектен бас тарту ықтимал салдарларды көрсете отырып, медициналық құжаттарға жазбамен ресімделеді және оған пациент не оның заңды өкілі, сондай-ақ медицина қызметкері қол қояды.
• Пациент не оның заңды өкілі медициналық көмектен бас тартуға қол қоюдан бас тартқан жағдайда, бұл туралы медициналық құжаттамада тиісті жазба жүзеге асырылады және оған медицина қызметкері қол қояды.
• Кәмелетке толмаған адамның не әрекетке қабілетсіз адамның заңды өкілдері аталған адамдардың өмірін сақтап қалу үшін қажетті медициналық көмектен бас тартқан кезде медициналық ұйым олардың мүдделерін қорғау үшін қорғаншы және қамқоршы органға және (немесе) сотқа жүгінуге құқылы.

ЕМДЕЛУШІНІҢ ҚҰҚЫҒЫ БАР:

• сапалы және уақтылы медициналық көмекке, диагностикалау және емдеу хаттамаларын сақтауға, бейінді білікті мамандарды ұсынуын талап етуге;
• диагностикалау, емдеу және күтім жасау үрдісінде лайықты қарым-қатынас жасауға, өзінің мәдени, жеке басының және діни құндылықтарына құрметпен қарауға;
• қандай да бір кемсітушілік факторларының ықпалынсыз, тек қана медициналық өлшемшарттар негізінде айқындалатын кезектілікпен медициналық көмек алуға;
• дәрігерді немесе медициналық ұйымды таңдауға және ауыстыруға;
• медициналық ұйымда аудио – және (немесе) бейнебақылау және жазба жүргізілетіні туралы хабардар етуге;
• отбасы, туыстары мен достары, сондай-ақ діни бірлестіктер қызметшілерінің тарапынан қолдау көрсетілуге;
• медициналық технологиялардың қазіргі деңгейі мүмкіндік беретіндей дәрежеде ауыру мен азапты тиісінше бағалауға, жеңілдетуге және бақылауға;
• қажеттіліктерді бағалауға, оларды қанағаттандыруға және өмір соңында құрметпен қарауға;
• өз денсаулығының жай-күйі туралы тәуелсіз екінші кәсіби пікір алуға және консилиумның өткізілуіне;
• өз құқықтары мен міндеттері туралы, көрсетілетін қызметтер, ақылы қызметтердің құны, оларды ұсыну тәртібі туралы ақпаратты қолжетімді нысанда және тілде алуға;
• медициналық қызметтер көрсететін адамдардың аты-жөні мен біліктілігі туралы, сондай-ақ аурухананың ішкі тәртібінің қағидалары туралы мәліметтер алуға;
• өз денсаулығының жай-күйі, зерттеп-қарау нәтижелері туралы, профилактика, диагностика және оңалту әдістері туралы ақпарат алуға;
• пациентті қатыстыра отырып, клиникалық зерттеулер туралы ақпаратқа;
• өз денсаулығының жай-күйі, зерттеп-қарау нәтижелері туралы, оңалтудың профилактикасы, диагностикасы және әдістері туралы, ұсынылатын және баламалы емдеу әдістерінің ықтимал қатері мен артықшылықтары туралы деректерді қоса алғанда, емдік іс-шаралардың диагнозы, болжамы және жоспары туралы толық ақпаратты, емделуден бас тартудың қолжетімді нысандағы ықтимал салдарлары туралы мәліметтерді, сондай-ақ оны үйге шығару немесе басқа медициналық ұйымға ауыстыру себептері туралы түсіндіруді алуға;
• айтылған жағдайлардан басқа, құпия мәліметтерді (дәрігерлік құпияны) жария етпеуге; пациенттер басқа персоналдан, басқа пациенттерден және тіпті отбасы мүшелерінен құпияның сақталуын қалауы мүмкін.
• өзінің денсаулығы туралы ақпаратты кімге хабарлауға рұқсат беретін адамдарды айқындауға, пациент тағайындаған адамға оның денсаулық жағдайы туралы ақпаратты хабарлауға тиіс ақпаратты ұсынуға;
• барлық қарап-тексеру, зерттеп-қарау, емдеу және диагностикалық рәсімдер мен тасымалдау кезінде құпиялылықты сақтауға;
• олардың күтуін және ресми емес қажеттілігін анықтауға. Мысалы, пациенттер суретке түспеуін, тіркелмеуін (жазу құрылғылары) немесе аккредитация барысында сауалнамаға қатыспауын қалауы мүмкін;
• заңдарда және нормаларда айтылмаған (таратуға рұқсат етілмеген) ақпаратты беру кезінде хабардар етуге және рұқсат/бас тартуға;
• медициналық көмекке жүгіну фактісін, сондай-ақ денсаулық жағдайы, диагнозы туралы ақпаратты, сол сияқты тексеру және емдеу кезінде алынған басқа да мәліметтерді құпия сақтауға;
• пациенттің және оның отбасының емдеу процесіне қатысуына және қоғамда диагностика мен емдеу жүргізу кезінде шешім қабылдауға;
• медициналық көмек алудан, диагностикалық, емдеу, реанимациялық іс-шаралар мен басқа да манипуляциялар жүргізуден, сондай-ақ айналасындағыларға қауіп төндіретін, ауыр психикалық бұзылуларға қауіп төндіретін өз еркін білдіруге мүмкіндік бермейтін (шок, кома) жағдайларды қоспағанда, ақпарат алудан бас тартуға;
• клиникалық зерттеулерге, оқу процесіне қатысудан, сондай-ақ емдеу-диагностикалық рәсімдерді жүргізу кезінде үшінші тұлғалардың қатысуынан бас тартуға;
• медициналық көмек алу кезінде тағайындалатын дәрілік зат туралы толық ақпарат алуға;
• мүлікті жоғалтудан және ұрлаудан шектеулі қорғауға;
• аурухана аумағында күш көрсетуден және қосымша қауіп факторларынан қорғалуға;
• діни қызметшіні, пациенттердің, адвокаттың немесе билік өкілінің діни және рухани сенімдерін көрсететін қызметті медициналық ұйымға жіберуге;
• шағымды, жанжалды, ұсынысты, келіспеушілікті, пікірлерде алшақтықты белгіленген тәртіппен, оның ішінде жоғары тұрған органға білдіруге және шағымды қарау процесіне және қорытындыға қатысуға;
• медицина қызметкерлерінің дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы дұрыс тағайындамауынан және қолданбауынан денсаулығына келтірілген зиянды өтеуге;
• Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін тізбеге сәйкес тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін (ТМККК) алуға, сондай-ақ өз қаражаты, ерікті сақтандыру жүйесі және тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен ТМККК тыс қосымша қызметтерді алуға; ТМККК шеңберінде дәрілік заттармен және медициналық мақсаттағы бұйымдармен қамтамасыз етуге құқылы.

ЕМДЕЛУШІ МІНДЕТТІ:

• өз денсаулығын сақтауға және нығайтуға шаралар қолдануға;
• медицина қызметкерлерімен қатынаста сыйластық пен әдептілік танытуға;
• диагноз қою және ауруды емдеу үшін қажетті барлық ақпаратты дәрігерге хабарлауға;
• медициналық араласуға келісім бергеннен кейін емдеуші дәрігердің барлық нұсқамаларын мүлтіксіз орындауға;
• аурухананың ішкі тәртіп ережесін сақтауға;
• аурухана мүлкіне ұқыпты қарауға;
• медициналық көмек алу кезінде персоналмен ынтымақтасуға;
• диагностикалау және емдеу процесінде, сондай-ақ айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулар не оларға күдік туындаған жағдайларда өз денсаулығы жай-күйінің өзгеруі туралы медицина қызметкерлерін уақтылы хабардар етуге;
• басқа пациенттердің құқықтарын бұзатын әрекеттер жасамауға;
• бөлімшеден кез келген шығу кезінде медициналық персоналды ескертуге міндетті.